Grzyby adaptogenne

Co to są adaptogeny?

Adaptogeny to substancje pochodzenia naturalnego, które pomagają organizmowi poradzić sobie ze stresem i poprawić odporność. Znajdują się w roślinach, takich jak żeń-szeń, ashwagandha, maca, oraz w niektórych grzybach. Adaptogenne zioła i grzyby adaptogenne stosowane są od setek lat w medycynie ajurwedyjskiej i chińskiej. Działają one na organizm w sposób harmonizujący, pomagając mu dostosowywać się do różnych sytuacji i zmian w otoczeniu. Adaptogeny wspierają działanie układu odpornościowego, poprawiają samopoczucie i wytrzymałość psychiczną. Są szczególnie pomocne dla osób narażonych na duży stres, takich jak sportowcy, pracujący w wymagających warunkach, czy osoby z chorobami przewlekłymi. Adaptogeny nie mają silnego działania pobudzającego, więc nie powodują nadmiernych wahań nastroju czy zmęczenia psychicznego. Odkrycie adaptogenów przyczyniło się do poprawy jakości życia wielu ludzi i zapewniło naturalne wsparcie w walce z negatywnymi skutkami stresu. Jednym z najbardziej znanych adaptogenów jest żeń-szeń, który pomaga zwiększyć wytrzymałość fizyczną i mentalną, poprawiając funkcjonowanie układu odpornościowego oraz wpływając na równowagę hormonalną organizmu. Ashwagandha to kolejny popularny adaptogen, który jest stosowany w medycynie ajurwedyjskiej. Pomaga on w redukcji poziomu kortyzolu – hormonu stresu, co z kolei przyczynia się do poprawy jakości snu. Maca to adaptogen znany z tradycyjnej medycyny peruwiańskiej, który wspiera układ hormonalny i pomaga zwiększyć libido. Adaptogeny mogą być stosowane w formie suplementów diety, herbat lub naparów ziołowych. Warto jednak zawsze pamiętać, że przed ich stosowaniem należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, ponieważ mogą one wchodzić w interakcje z niektórymi lekami. Mimo to, adaptogeny to naturalny sposób na poprawę zdrowia psychicznego i fizycznego, a ich regularne stosowanie może przyczynić się do zwiększenia odporności na stres i choroby.

Jak działają adaptogeny?

Adaptogeny to naturalne zioła lub grzyby adaptogenne, które mogą pomóc organizmowi zmniejszyć wpływ stresu na ciało i umysł. Adaptogeny działają poprzez wspieranie układu immunologicznego i przywracanie równowagi hormonalnej, w ten sposób adaptogeny pomagają zwalczać zmęczenie psychiczne i fizyczne oraz zwiększać odporność organizmu. Szczególnie skuteczne adaptogeny są w redukcji odczuwanego przez organizm stresu. Wspierają układ immunologiczny, co zwiększa ochronę organizmu przed chorobami i wirusami oraz działają modulująco na układ hormonalny. Adaptogeny dostosowują swój wpływ do potrzeb organizmu, co oznacza, że działają tylko wtedy, gdy jest to potrzebne. Adaptogeny są szczególnie skuteczne w przypadku osób, które cierpią na depresję, nerwice, przemęczenie czy problemy z odpornością. Mają one także pozytywny wpływ na zdrowie serca, układu nerwowego, układu krążenia, a nawet na metabolizm i trawienie. Adaptogeny są także wskazane do stosowania w umiarkowanych ilościach i tylko przez określony czas. Podsumowując, działanie adaptogenów opiera się na regulowaniu pracy organizmu i przywracaniu równowagi hormonalnej oraz wspieraniu układu immunologicznego. Adaptogeny są skutecznymi naturalnymi środkami, które pomagają zwalczać stres, zmęczenie i choroby. Jednak przed ich stosowaniem zawsze warto skonsultować się z lekarzem, aby uniknąć potencjalnych skutków ubocznych.

Które rośliny i grzyby mają właściwości adaptogeniczne?

Wiele roślin i grzybów ma właściwości adaptogenne. Wszystkie wymienione poniżej rośliny i grzyby adaptogenne dają organizmowi wielowymiarowe wsparcie potrzebne do utrzymania równowagi między ciałem i umysłem. W połączeniu z regularnym i zdrowym stylem życia, adaptogeny pomagają polepszyć jakość życia, a także zapewniają długoterminowe korzyści dla zdrowia. Adaptogeny są coraz popularniejsze w dzisiejszych czasach ze względu na ich naturalną formę i pozytywne właściwości dla organizmu. Wiele osób decyduje się na stosowanie adaptogenów, aby zwiększyć swoją odporność, zmniejszyć stres i zmęczenie oraz poprawić swoje samopoczucie ogólne. Adaptogeny to również bezpieczna alternatywa dla osób, które chcą unikać sztucznych substancji dodatkowych, często obecnych w suplementach diety i lekach. Warto jednak pamiętać, że choć adaptogeny to naturalne substancje, to nie powinno się przekraczać zalecanego dziennego spożycia. Nie jest również zalecane stosowanie adaptogenów w przypadku ciąży, karmienia piersią oraz dla dzieci, chyba że zaleci to lekarz. Podsumowując, adaptogeny to naturalne substancje, które pomagają organizmowi w dostosowaniu się do stresu i zmęczenia. Rośliny i grzyby adaptogenne, takie jak żeń-szeń, ashwagandha, reishi i cordyceps, mają wiele właściwości, które pomagają w utrzymaniu równowagi organizmu i poprawie zdrowia ogólnego. Stosowanie adaptogenów, w połączeniu z zdrowym stylem życia, może przynieść długoterminowe korzyści dla zdrowia i samopoczucia.

Szczodrak krokoszowy

Rhaponticum carthamoides z rodziny Compositae. Naturalnie występuje w górskich częściach Syberii i w środkowo- wschodniej Europie. W mongolskiej medycynie ludowej wykorzystywano go jako środek zwiększający libido, psychostymulujący i wspomagający rekowalescencję. Głównymi substancjami fitochemicznymi są ekdysteroidy, które strukturalnie przypominają hormony steroidowe. Stąd wynikają właściwości surowca, który działa anabolicznie, antyoksydacyjnie, hepatoochronnie i hipoglikemicznie. Związki adaptogenne wyizolowano zarówno z korzeni, jak i liści Rhaponticum carthamoide. Nalewka z korzenia lub kłączy szczodraka poprawia koncentrację, nastrój, działa przeciwdepresyjnie i przeciwpsychotycznie. Długotrwałe stosowanie preparatów podwyższa ciśnienie krwi i wpływa na rytm pracy serca. Dlatego warto skonsultować jego stosowanie z lekarzem.

Ashwagandha

Witania ospała (łac. Withania somnifera), nazywana potocznie ashwagandhą, posiada właściwości immunostymulujące i adaptogenne. Ashwagandha klasyfikowana jest jako surowiec działający tonizująco oraz antystresowo na organizm, ponieważ zmniejsza stężenie kortyzolu u osób narażonych na czynniki stresogenne, a także wpływa korzystnie na proces zasypiania oraz jakość snu. W medycynie indyjskiej stosowano ją jako środek przeciwreumatyczny, stymulujący i prokognitywny. Badania wskazują, że kilkutygodniowe stosowanie ekstraktów z Ashwagandhy poprawia procesy uczenia się, podnosi nastrój i działa przeciwstresowo. Aktywność adaptogenna wyraża się również przez zdolność do nasilania fagocytozy makrofagów, zmniejszania wrażliwości na promieniowanie i postulowanej ostatnio skuteczności w łagodzeniu objawów choroby Alzheimera.

Cytryniec chiński

Schisandra chinensis jest cenionym surowcem w przemyśle kosmetycznym. Surowiec leczniczy stanowią wysuszone owoce, przypominające pieprz, oraz nasiona. Fitochemia surowca jest bogata i obejmuje kilkadziesiąt różnych związków, wśród których są lignany – schindryna, schizandrol, schizanteryna i gomizyna, które odpowiadają za działanie uspokajające. Te lignany hamują czynność ośrodkowego układu nerwowego, wywierając wpływ na stężenie monoamin, przedłużając działanie leków nasennych i narkozy. Związki te działają hepatoochronnie podczas zakażenia wirusem WZW typu B oraz niewydolności spowodowanej zatruciem związkami chloroorganicznymi. Podobnie jak inne wschodnie adaptogeny, również cytryniec ma zdolność przeciwdziałania promieniowaniu jonizującemu i wykazuje udowodnione działanie przeciwnowotworowe. Cytryniec chiński (łac. Schizandra chinensis) jest cennym źródłem antyoksydantów, stąd jego wykorzystanie w preparatach przeciwstarzeniowych oraz przeciwmiażdżycowych. Cytryniec chiński stosowany jest w stanach wyczerpania psychicznego i fizycznego, zaburzeniach depresyjnych oraz przy niedokrwistości.

Eleuterokok kolczasty

Eleutherococcus senticosus nazywany jest żeń-szeniem syberyjskim. Wyciągi z Eleuterokoka zwiększają tolerancję organizmu na niekorzystne czynniki środowiskowe.  Etanolowe wyciągi w licznych badaniach poprawiały jakość codziennego życia, zwiększając odporność na stres, niwelując objawy nerwicy i depresji, wpływając na jakość pracy, zwiększając masę mięśniową, nie powodując jednocześnie charakterystycznych dla stymulantów działań niepożądanych, takich jak bezsenność czy gonitwa myśli. Eleuterokok znalazł zastosowanie również u kobiet podczas klimakterium oraz u rekowalescentów po chemio- i radioterapii, dzięki udowodnionej aktywności radioochronnej. Niektóre źródła podają, że właściwości adaptogenne tej rośliny są wykorzystywane w leczeniu dzieci z autyzmem oraz mających problemy z adaptacją w środowisku rówieśników. Preparaty z eleuterokokiem wpływają korzystnie na procesy uczenia się i zapamiętywania oraz łagodzą stany depresyjne i lękowe.

Żeń-szeń

Najpopularniejszy adaptogen żeń-szeń (łac. Panax ginseng) charakteryzuje się wielokierunkowym działaniem farmakologicznym. Substancje czynne zawarte w tej roślinie wykazują aktywność antyoksydacyjną, immunostymulującą oraz wpływają na poprawę kondycji fizycznej i psychicznej organizmu. Stosowanie preparatów z żeń-szeniem wpływa korzystnie na funkcje mózgu, w tym procesy zapamiętywania, uczenia się, koncentracji i kojarzenia. Jako adaptogen zwiększa siły witalne, dostarcza energii życiowej, wpływa na poprawę odporności organizmu na stres, wpływa na poprawę samopoczucia oraz podnosi libido. Nie powielając wiadomości o właściwości farmakologicznych znanych od lat, potwierdzonych kilkudziesięcioma testami klinicznymi, warto wspomnieć o najnowszych, dotąd nieznanych aktywnościach i wskazaniach. Badania nad ginsenozydami żeń-szenia z ostatnich kilku lat potwierdziły ich właściwości neuroprotekcyjne. 

Różeniec górski

Kłącze różeńca górskiego (łac. Rhodiola rosea) jest od dawna stosowane w bólach migrenowych oraz przy zmęczeniu fizycznym i psychicznym. Preparaty z rożeńca górskiego są polecane w okresie zwiększonej pracy umysłowej oraz narażenia na stres, ponieważ poprawiają pamięć, koncentrację, refleks i uodparniają organizm na stres. Różeniec górski stymuluje procesy anaboliczne, dzięki czemu zwiększa wydolność fizyczną, zwłaszcza podczas uprawiania sportu. Stosowanie r. rosea przynosi korzystne rezultaty u osób narażonych na stres, cukrzyków, w chorobach żołądka i wątroby oraz podczas terapii przeciwnowotworowych. Wykazuje aktywność antynocyceptywną, dzięki czemu może być wykorzystany w leczeniu cukrzycowej przeczulicy. Minimalnie ustępuje skuteczności antydepresyjnej powszechnie stosowanej w lecznictwie sertralinie, a jest przy tym lepiej tolerowany. Może być z powodzeniem wykorzystywana w leczeniu łagodnych i umiarkowanych objawów depresji.

Gotu kola

Wąkrota azjatycka (łac. Centella asiatica), nazywana Gotu kola i Brahmi, wpływa na poprawę funkcjonowania komórek układu nerwowego, co przekłada się na usprawnienie pamięci, procesów myślowych oraz złagodzenie stanów depresyjnych. Gotu kola stosowana jest w chorobach przewodu pokarmowego, nadciśnieniu, zaburzeniach krążenia obwodowego oraz innych dysfunkcjach układu sercowo-naczyniowego. Dodatkowo wąkrota azjatycka znajduje wykorzystanie w chorobach skóry, takich jak egzemy, łuszczyca, owrzodzenia lub trudno gojące się rany.

Brahmi (Bacopa Monnieri)

Bacopa monnieri usprawnia pracę mózgu, dzięki czemu poprawia pamięć i koncentrację. Jest polecana w leczeniu choroby Alzheimera, choroby Parkinsona, a u dzieci ze zdiagnozowanym ADHD oraz innych chorobach neurodegeneracyjnych. Ponadto substancje aktywne zawarte w tej roślinie wykazują aktywność przeciwutleniającą, przeciwzapalną, przeciwgorączkową oraz ochronną na komórki serca i przewodu pokarmowego. Roślina działa silnie odtruwająco, poprzez usuwanie szkodliwych substancji gromadzących się we krwi.

Maca (pieprznica peruwiańska)

Maca (łac. Lepidium meyenii) jest adaptogenem, wykazującym działanie antyoksydacyjne, ochronne na komórki układu kostnego oraz nerwowego. Substancje aktywne zawarte w tej roślinie wpływają korzystnie na aktywność seksualną i płodność. Naukowcy wykazali, że MACA może mieć korzystny wpływ na złagodzenie bolesnych i nieregularnych miesiączek oraz niekorzystnych objawów menopauzy, zwłaszcza: uderzeń gorąca, nadmiernej suchości pochwy, spadku popędu seksualnego,  osłabienia i objawów depresyjnych. 

Jakie są najczęstsze schorzenia, na które ludzie stosują produkty z grzybów adaptogennych?

Współczesny styl życia skłania nas do szukania naturalnych metod na wzmacnianie odporności i walkę z chorobami. Coraz większą popularnością cieszą się produkty z grzybów, których pochodzenie sięga czasów starożytnych cywilizacji. To przede wszystkim reishi, cordyceps, chaga i maitake są najczęściej stosowane w formie suplementów diety. Ich składniki mają lecznicze właściwości, a polisacharydy i adaptogenne właściwości pomagają zwalczyć stres i zmęczenie. Grzyby adaptogenne mogą wspomagać organizm w wytwarzaniu antyoksydacyjnych enzymów, zapobiegać uszkodzeniom komórek i wspomagać regenerację tkanek. Reishi, znany również jako „grzyb nieśmiertelności”, wspomaga pracę wątroby, reguluje ciśnienie krwi oraz obniża poziom cholesterolu. Cordyceps wzmacnia układ odpornościowy, a także poprawia wydajność organizmu, zwłaszcza przy intensywnym wysiłku fizycznym. Chaga ma właściwości przeciwnowotworowe, a także wspomaga układ odpornościowy poprzez redukcję stanów zapalnych. Maitake jest bogaty w witaminy i minerały, oraz wspomaga układ immunologiczny. Wszystkie te gatunki grzybów mają właściwości antybakteryjne i antywirusowe, dzięki czemu to one są skutecznymi pomocnikami w walce z chorobami. Warto wspomnieć, że grzyby adaptogenne nie tylko zwalczają choroby, ale również działają profilaktycznie i pomagają w zachowaniu zdrowia. Produkty z grzybów mają coraz większe zastosowanie w medycynie naturalnej i cieszą się coraz większym zainteresowaniem wśród ludzi szukających naturalnych rozwiązań w walce ze swoimi schorzeniami. Szczególnie wartościowe jest wykorzystanie grzybów i ziół adaptogennych w profilaktyce i zwalczaniu chorób cywilizacyjnych wynikających z życia w przewlekłym stresie: depresji, chronicznego zmęczenia, wypalenia zawodowego, otyłości, nadciśnienia, cukrzycy typu II, chorób autoimmunologicznych jak Hashimoto, reumatoidalne zapalenia stawów i łuszczyca, chorób neurodegradacyjnych jak choroba Alzheimera, choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane oraz w terapiach wspomagających leczenie nowotworów

Najważniejsze grzyby adaptogenne

Reishi

Reishi (Ganoderma lucidum) to adaptogenny grzyb o długiej historii stosowania w medycynie tradycyjnej, szczególnie w kulturach azjatyckich. Jego wyjątkowe właściwości zdrowotne sprawiły, że jest ceniony za swoje działanie na cały organizm. Reishi ma silne właściwości adaptogenne, co oznacza, że wspomaga organizm w radzeniu sobie ze stresem i przywracaniu równowagi.

Jednym z głównych obszarów korzyści zdrowotnych Reishi jest jego działanie na układ immunologiczny. Ten grzyb adaptogenny zawiera unikalne polisacharydy, takie jak beta-glukany, które wzmacniają funkcje odpornościowe organizmu. Regularne stosowanie Reishi może poprawić zdolność organizmu do zwalczania infekcji i chorób, oraz zmniejszyć ryzyko wystąpienia stanów zapalnych.

Dodatkowo, Reishi wykazuje działanie przeciwnowotworowe. Związki zawarte w tym grzybie, takie jak triterpeny i polisacharydy, mogą hamować wzrost komórek nowotworowych oraz stymulować apoptozę, czyli programowaną śmierć komórek nowotworowych. Badania sugerują, że Reishi może mieć potencjał w wspieraniu tradycyjnych terapii przeciwnowotworowych i łagodzeniu skutków ubocznych takich terapii.

Ponadto, Reishi ma działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Związki o charakterze przeciwutleniaczy, takie jak polifenole i triterpeny, obecne w Reishi, neutralizują wolne rodniki i chronią komórki przed stresem oksydacyjnym. To z kolei może wpływać na opóźnienie procesów starzenia, utrzymanie zdrowej skóry i ogólną poprawę funkcjonowania organizmu.

Chaga

Chaga (Inonotus obliquus) to adaptogenny grzyb, który od wieków jest stosowany ze względu na swoje wyjątkowe właściwości zdrowotne, szczególnie w kontekście wsparcia leczenia nowotworów. Grzyb chaga to huba, która rośnie na drzewach, głównie na brzozach, i ma charakterystyczny wygląd czarnej grudy. Ten grzyb adaptogenny zawiera szereg biologicznie aktywnych związków, które przyczyniają się do jego działania na organizm.

Jednym z głównych obszarów korzyści zdrowotnych ze stosowania Chagi jest jej działanie immunomodulacyjne. Chaga zawiera wysokie stężenie polisacharydów, takich jak beta-glukany, które wspomagają układ immunologiczny w walce z infekcjami i chorobami. Stosowanie Chagi może wzmacniać naturalną odporność organizmu i pomagać utrzymać zdrowie w okresach wzmożonej aktywności wirusów i bakterii.

Chaga jest również ceniona za swoje właściwości przeciwzapalne. Związki zawarte w Chadze, takie jak triterpeny i melaniny, wykazują działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne, które mogą pomóc w łagodzeniu stanów zapalnych w organizmie. Stosowanie Chagi może być korzystne dla osób z chorobami zapalnymi, takimi jak reumatoidalne zapalenie stawów czy choroby autoimmunologiczne.

Dodatkowo, Chaga wykazuje działanie antyoksydacyjne. Związki przeciwutleniające obecne w Chadze, takie jak polifenole, mogą neutralizować szkodliwe wolne rodniki i chronić komórki przed stresem oksydacyjnym. To z kolei może wspomagać zdrowie serca, zmniejszać ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych oraz wpływać na ogólną kondycję organizmu.

Cordyceps

Cordyceps (Cordyceps sinensis) to adaptogenny grzyb o długiej historii stosowania w medycynie chińskiej. Ten unikalny grzyb rośnie na gąsienicach ściśle określonych gatunków owadów i ma zdolność do wspierania zdrowia organizmu na wielu poziomach.

Jedną z głównych korzyści zdrowotnych ze stosowania Cordycepsu jest jego wpływ na wzrost wydolności fizycznej i poprawę funkcjonowania układu oddechowego. Cordyceps działa jako naturalny stymulant, zwiększając pojemność płuc i ułatwiając przepływ tlenu do tkanek i mięśni. Dlatego jest szczególnie ceniony przez sportowców i osoby aktywne fizycznie, które chcą poprawić swoją wytrzymałość i osiągnięcia.

Cordyceps ma również działanie adaptogenne, pomagając organizmowi radzić sobie ze stresem i przywracać równowagę. Wpływa na regulację poziomu kortyzolu, hormonu stresu, i może łagodzić objawy związane z przeciążeniem psychicznym i emocjonalnym. Stosowanie Cordycepsu może wspomagać ogólną odporność organizmu na stres i zwiększać zdolność adaptacyjną organizmu w trudnych sytuacjach.

Dodatkowo, Cordyceps wykazuje właściwości antyoksydacyjne. Związki o charakterze przeciwutleniaczy obecne w Cordycepsie, takie jak polisacharydy i adenozyna, pomagają w ochronie komórek przed uszkodzeniem oksydacyjnym spowodowanym przez wolne rodniki. Dzięki temu Cordyceps może wspierać zdrowie serca, zapobiegać uszkodzeniom DNA, a także wpływać na ogólną redukcję stanów zapalnych w organizmie.

Soplówka jeżowata

Soplówka jeżowata (Hericium erinaceus), znana również jako Lion’s Mane, to adaptogenny grzyb, który odznacza się nie tylko swoim charakterystycznym wyglądem, przypominającym kulę, ale także szerokim spektrum korzyści zdrowotnych, które oferuje.

Jedną z głównych korzyści ze stosowania soplówki jeżowatej jest jej wpływ na funkcje mózgu i układ nerwowy. Badania sugerują, że soplówka jeżowata może poprawiać funkcje poznawcze, takie jak pamięć, koncentracja i zdolność uczenia się. Związki bioaktywne obecne w soplówce jeżowatej, takie jak erinacyny i hericenony, wpływają na wzrost czynników wzrostowych neurotroficznych, które stymulują wzrost i ochronę neuronów. Dlatego soplówka jeżowata jest szczególnie interesująca dla osób starszych i tych, które chcą wesprzeć zdrowie mózgu na długą metę.

Kolejną korzyścią zdrowotną soplówki jeżowatej jest jej potencjalne działanie przeciwzapalne. Związki bioaktywne w soplówce jeżowatej wykazują właściwości przeciwzapalne, które mogą pomóc w łagodzeniu stanów zapalnych w organizmie. To może mieć znaczenie w zwalczaniu przewlekłego stanu zapalnego, który jest często związany z wieloma chorobami, w tym chorobami serca, cukrzycą czy otyłością.

Ponadto, soplówka jeżowata jest bogata w przeciwutleniacze, które pomagają w ochronie komórek przed uszkodzeniem spowodowanym stresem oksydacyjnym. Przeciwutleniacze obecne w soplówce jeżowatej, takie jak polifenole, mogą neutralizować wolne rodniki i zapobiegać uszkodzeniom DNA i komórek. To może mieć korzystny wpływ na ogólną kondycję organizmu i procesy starzenia.

Maitake

Maitake (Grifola frondosa) to adaptogenny grzyb, który od wieków jest wykorzystywany w medycynie tradycyjnej, szczególnie w kulturze japońskiej i chińskiej. Grzyb maitake jest znany z szerokiego spektrum korzyści zdrowotnych, które oferuje i jest ceniony za swoje działanie na układ immunologiczny oraz zdolność do wspierania zdrowia organizmu.

Jedną z głównych korzyści ze stosowania maitake jest jego wpływ na układ immunologiczny. Maitake zawiera unikalne polisacharydy, takie jak beta-glukany, które mogą stymulować i regulować odpowiedź immunologiczną organizmu. Te związki wzmacniają funkcje odpornościowe organizmu, wspomagając walkę z infekcjami i chorobami. Regularne stosowanie maitake może pomóc w wzmocnieniu układu odpornościowego i zwiększeniu jego efektywności.

Kolejną korzyścią zdrowotną maitake jest jego wpływ na zdrowie serca. Badania sugerują, że maitake może wpływać na regulację poziomu cholesterolu i ciśnienia krwi. Związki bioaktywne w maitake, takie jak polisacharydy i triterpeny, mogą pomagać w obniżeniu poziomu złego cholesterolu (LDL) i trójglicerydów, a także regulować ciśnienie krwi. To może mieć pozytywny wpływ na zdrowie sercowo-naczyniowe i zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób serca.

Grzyb Maitake jest również badany pod kątem jego potencjalnego działania przeciwnowotworowego. Związki zawarte w maitake, takie jak polisacharydy, mogą wykazywać działanie antynowotworowe poprzez hamowanie wzrostu komórek nowotworowych, stymulację układu immunologicznego i indukcję apoptozy (programowanej śmierci komórek nowotworowych). Chociaż badania są nadal w toku, to właściwości przeciwnowotworowe maitake budzą nadzieję na potencjalne zastosowanie tego grzyba w terapiach uzupełniających dla osób z chorobami nowotworowymi.

Shiitake

Shiitake (Lentinula edodes) to adaptogenny grzyb, który od dawna jest stosowany jako dodatek do potraw  zarówno w kuchni, jak i w medycynie tradycyjnej, szczególnie w Azji. Ten aromatyczny grzyb ma wiele korzyści zdrowotnych i jest ceniony za swoje działanie na układ immunologiczny oraz zdolność do wspierania zdrowia organizmu.

Jedną z głównych korzyści ze stosowania shiitake jest jego wpływ na układ immunologiczny. Shiitake zawiera związki bioaktywne, takie jak beta-glukany, które mogą wzmacniać i regulować reakcję immunologiczną organizmu. Te polisacharydy stymulują aktywność komórek odpornościowych, zwiększając zdolność organizmu do zwalczania infekcji i chorób. Regularne spożywanie shiitake może pomóc w wzmocnieniu układu odpornościowego i zwiększeniu jego efektywności.

Kolejną korzyścią zdrowotną shiitake jest jego wpływ na zdrowie serca. Badania sugerują, że shiitake może wpływać na regulację poziomu cholesterolu i ciśnienia krwi. To może mieć korzystny wpływ na zdrowie sercowo-naczyniowe i zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób serca.

Shiitake jest również bogate w przeciwutleniacze, które pomagają w ochronie komórek przed uszkodzeniem oksydacyjnym spowodowanym przez wolne rodniki. Przeciwutleniacze, takie jak polifenole i witamina C, obecne w shiitake, neutralizują szkodliwe wolne rodniki i mogą chronić organizm przed stresem oksydacyjnym. To z kolei może mieć korzystny wpływ na ogólną kondycję organizmu, procesy starzenia i redukcję ryzyka wystąpienia chorób przewlekłych.

Czy grzyby adaptogenne są bezpieczne?

Grzyby w Polsce stanowią świątynię smaku dla wielu. Jednak, nie każdy zdaje sobie sprawę z ich właściwości zdrowotnych i bezpieczeństwa. Wiele osób postrzega grzyby ogólnie oraz grzyby adaptogenne w szczególności, jako coś potencjalnie niebezpiecznego, ze względu na ich powiązanie z truciznami. Jednak, może nie każdy grzyb jest dla nas bezpieczny, ale większość z nich tak. Istnieje wiele gatunków grzybów, które mają wiele właściwości leczniczych i mogą pomóc w walce z chorobami. Dlatego warto poznać i zobaczyć je z innej strony. Coraz więcej osób, zamiast sięgać po syntetyczne środki farmaceutyczne, decyduje się na naturalne substancje. W takiej sytuacji grzyby adaptogenne są idealnym rozwiązaniem. Pozytywnie wpływają na nasz organizm i układ odpornościowy, zmniejszają stan zapalny i stres. Warto jednak pamiętać, że nie można traktować grzybów jak zwykłych suplementów.

Grzyby adaptogenne, takie jak Reishi (Ganoderma lucidum), Cordyceps, Lion’s Mane (Hericium erinaceus) i inne są ogólnie uważane za bezpieczne dla większości ludzi. Są one stosowane od wieków w tradycyjnej medycynie wschodniej. Jednakże, jak każda substancja, mogą one wywoływać efekty uboczne u niektórych osób, zwłaszcza przy długotrwałym stosowaniu lub przy zażywaniu dużych dawek. Do tych efektów ubocznych mogą należeć problemy żołądkowo-jelitowe, jak ból brzucha, nudności, biegunka, a także suchość w ustach, ból głowy i wysypka. Należy mieć świadomość, że badania na temat grzybów adaptogennych nadal trwają, a ich pełne działanie i potencjalne efekty uboczne nie są jeszcze w pełni zrozumiane.

Ważne jest również, aby pamiętać, że grzyby adaptogenne mogą wchodzić w interakcje z niektórymi lekami. Na przykład grzyb Reishi może wpływać na działanie leków przeciwzakrzepowych i przeciwcukrzycowych. Jeśli rozważasz użycie grzybów adaptogennych, szczególnie jeśli jesteś na jakimkolwiek leczeniu, powinieneś skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Konsultacja z profesjonalistą jest szczególnie ważna, jeśli cierpisz na jakiekolwiek przewlekłe choroby, takie jak cukrzyca, choroby serca, choroby nerek, czy problemy z układem immunologicznym.

Interakcje grzybów adaptogennych z lekami

Grzyby adaptogenne od dawna słyną z leczniczych właściwości zaś adaptogeny z definicji uznawane są za bardzo bezpiecznie. Mogą jednak wpływać na działanie leków i nie we wszystkich przypadkach są wskazane do stosowania. Nie każdy bowiem powinien przyjmować adaptogeny, a w szczególności grzyby adaptogenne. Ze względu na brak wystarczającej liczby badań nie zaleca się podawania grzybów adaptogennych dzieciom, kobietom w ciąży oraz karmiącym piersią. Poniżej kila przykładów, które warto mieć na uwadze podczas stosowania suplementów zawierających grzyby adaptogenne:

Chagi nie należy stosować przy jednoczesnym stosowaniu leków immunologicznych, takich jak cyklosporyny. Są to leki o działaniu immunosupresyjnym, które podaje się pacjentom po przeszczepie. Chaga pobudzając układ odpornościowy, może hamować ich działanie, prowadząc tym samym do odrzucenia transplantowanego narządu.

Soplówka jeżowata, stanowi cenny składnik kuracji przeciwnowotworowych. Badania wykazały, że spożywanie soplówki jeżowatej przy jednoczesnym przyjmowaniu leków przeciwbólowych, takich jak morfina, może przyspieszyć ich działanie oraz zmniejszyć dawkę konieczną do uzyskania skutecznego efektu. Innym interesującym działaniem soplówki jeżowatej jest stymulowanie regeneracji komórek mózgowych, co sprawia, że jest stosowany przy leczeniu chorób neurologicznych, takich jak chociażby choroba Alzheimera. Prawdopodobnie wpływa on również na poziom potasu we krwi, co jest z kolei istotne w przypadku leczenia chorób serca.

Grzyb maitake ostrożnie powinny stosować osoby, u których zdiagnozowano cukrzycę, gdyż grzyb ten może obniżać stężenie glukozy we krwi. Nie jest także wskazana suplementacja grzyba przez osoby o niskim ciśnieniu krwi, w związku z tym, że maitake może je jeszcze bardziej obniżać.

Shiitake, znany z aromatu i smaku, może przeciwdziałać działaniu promieniowania, która stanowi potencjalne zagrożenie w przypadku chorób nowotworowych. Dodatkowo, nektar ze świeżego shiitake posiada właściwości obniżające poziom glukozy we krwi, co może mieć zastosowanie w przypadku cukrzycy. Nie powinien być jednak stosowany przy chorobach autoimmunologicznych (toczeń, reumatoidalne zapalenie stawów, stwardnienie rozsiane itp.) – stymulacja aktywności układu odpornościowego może zwiększyć intensywność objawów choroby.

Należy unikać jedzenia grzybów adaptogennych pochodzących z nieznanych źródeł, ponieważ mogą one zawierać toksyczne substancje. Warto również zwrócić uwagę na sposób przyjmowania grzybów – najlepiej podać je w postaci ekstraktu lub kapsułki, aby uniknąć niepożądanych skutków działania świeżych grzybów.

Przed rozpoczęciem suplementacji grzybami adaptogennymi, bądź preparatami je zawierającymi zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub wykwalifikowanym zielarzem. Grzyby adaptogenne mogą bowiem mieć pewne przeciwwskazania lub wchodzić w interakcje z niektórymi lekami. Niemniej jednak, dla większości osób grzyby adaptogenne jako wsparcie dla układu immunologicznego, zdrowia serca i ogólnego zdrowia organizmu przyniosą korzyści i przyczynią się do zdrowego stylu życia.

Źródła naukowe na temat grzybów adaptogennych

1. Anti-cancer properties of triterpenoids isolated from Ganoderma lucidum – a review. (Gill BS, Navgeet, Kumar S, 2013)
2. Anti-fatigue activities of polysaccharides extracted from Hericium erinaceus. (Yi, Z., Shao-Long, Y., Ai-Hong, W., Zhen-Yan, S., Yu-Hong, L., 2015)
3. Anti-Stress Effects of Drinking Green Tea with Lowered Caffeine and Enriched Theanine, Epigallocatechin and Arginine on Psychosocial Stress Induced Adrenal Hypertrophy in Mice. (Unno K, Noda S, Kawasaki Y, et al, 2016)
4. Antitumor and Immunomodulating Activities of a Polysaccharide from the Root of Sanguisorba officinalis L. (Zhu, Y., Dong, Y., Qian, X., Cui, F., Guo, Q., Zhou, X., Xiong, Z., 2005)
5. Antitumor polysaccharides from mushrooms: a review on the structural characteristics, antitumor mechanisms and immunomodulating activities. (Zhang M, Zhang Y, Zhang L, Tian Q, 2016)
6. Bing-J.M., Jin-Wen S., Hai-You Y., Yuan R., Ting-Ting W., Xu Z., (2010). Hericenones and erinacines: stimulators of nerve growth factor (NGF) biosynthesis in Hericium erinaceus, Mycology. An International Journal of Fungal Biology 1 (2): 92–98.
7. Bioactive compounds and medicinal properties of Ophiocordyceps sinensis (Yarsagumba). (Rai M, Tete P, Odeh I, 2020)
8. Donatini, B. (2011). Hericium erinaceus: Properties mostly related to the secretion of neuronal growth factor. Phytotherapie 9, 48–52.
9. Edible and medicinal mushrooms: Emerging brain food for the mitigation of neurodegenerative diseases. (Phan CW, David P, Naidu M, Wong KH, Sabaratnam V, 2017)
10. Effects of Reishi mushroom (Ganoderma lucidum; Lingzhi) and its potential in preventing health issues and improving physical performance in humans and animals. (Alam N, Yoon KN, Lee TS, et al, 2019)
11. Exploring the potential of using algae in cosmetics. (Wang H-MD, Chen C-C, Huynh P, Chang J-S, 2015)
12. Friedman, M. (2015). Chemistry, Nutrition, and Health-Promoting Properties of Hericium erinaceus (Lion’s Mane) Mushroom Fruiting Bodies and Mycelia and Their Bioactive Compounds. Journal of Agricultural and Food Chemistry 63, 7108–7123.
13. Ganoderma lucidum (Lingzhi or Reishi). https://www.ncbi.nlm.nih.gov
14. http://www.tandfonline.com
15. Hyun KW, Jeong SC, Lee DH, Park JS, Lee JS. Izolacja i charakterystyka nowego peptydu, hamującego agregację płytek, pochodzącego z grzyba Inonotus obliquus. Peptydy. Czerwiec 2006;27(6):1173-1178.
16. Karmańska, A., (2012). Skład chemiczny i wartość odżywcza – Buna shimeji – Hypsizygus tessalatus i Soplówki jeżowatej Hericium erinaceus . Bromat. Chem. Toksykol. XLV, 4 s. 1271-1275.
17. Lee SH, Hwang HS, Yun JW. Działanie antyrakowe ekstraktu wodnego z grzyba Inonotus obliquus, na komórki HT-29 ludzkiego raka okrężnicy. Phytother Res. 15 kwietnia 2009.
18. Lion’s Mane, Hericium erinaceus and Tiger Milk, Lignosus rhinocerotis (Higher Basidiomycetes) Medicinal Mushrooms Stimulate Neurite Outgrowth in Dissociated Cells of Brain, Spinal Cord, and Retina: An In Vitro Study. (Samberkar S, Gandhi S, Naidu M, et al, 2015)
19. Maitake extracts and their therapeutic potential. https://www.ncbi.nlm.nih.gov
20. Malinowska E., Krzyczkowski W., Herold F., (2008). Pozyskiwanie, budowa i działanie biologiczne polisacharydów grzybowych na przykładzie soplówki jeżowatej (Hericium erinaceum). Biotechnologia, 1, s. 109–121.
21. Medicinal mushroom science: Current perspectives, advances, evidences, and challenges. (Patel S, Goyal A, 2014)
22. Medicinal mushrooms as a source of antitumor and immunomodulating polysaccharides. (Wasser SP, 2002)
23. Mori, K., Inatomi, S., Ouchi, K., Azumi, Y., and Tuchida, T. (2009). Improving effects of the mushroom Yamabushitake (Hericium erinaceus) on mild cognitive impairment: A double-blind placebo-controlled clinical trial. Phytotherapy Research 23, 367–372.
24. Mushrooms as therapeutic agents. (Kumar K, Sharma S, Kumar P, Deshmukh R, 2018)
25. Neuroprotective effects of lion’s mane mushroom Hericium erinaceus (Bull.:Fr.) Pers. (Aphyllophoromycetideae) extract against human neuroblastoma SH-SY5Y Cells in vitro. (Chong, P. S. T., Fung, M. L., Wong, K. H., Lim, L. W., 2012)
26. Park, Y.S., Lee, H.S., Won, M.H., Lee, J.H., Lee, S.Y., and Lee, H.Y. (2002). Effect of an exo-polysaccharide from the culture broth of Hericium erinaceus on enhancement of growth and differentiation of rat adrenal nerve cells. Cytotechnology 39, 155–162.
27. Polysaccharide-K (PSK) in cancer—old story, new possibilities?. (Sakamoto J, Morita S, Oba K, Matsui T, Kobayashi M, Nakazato H, Ohashi Y, 2006)
28. Recent Advances in Cordyceps sinensis polysaccharides: Mycelial fermentation, isolation, structure, and bioactivities: A review. (Zhang G, Han Y, Wang C, et al, 2019)
29. Role of Ganoderma lucidum in modulating key life processes: a review. (Shrivastava S, Shrivastava P, Ramasamy J, 2017)
30. Sikora, A., Neubauer, G., (2015). Nowe stanowiska i występowanie soplówki jeżowatej Hericium erinaceus w Polsce.Chrońmy Przyrodę Ojczystą, 71 (5), s. 368-379.
31. Study of the anti-proliferative effects and synergy of phthalides from Angelica sinensis on colon cancer cells. (Liu Q, Meng X, Li Y, Zhao CN, Tang GY, Li HB, 2018)
32. Sun JE, Ao ZH, Lu ZM, et al. Działanie przeciw hiperglikemiczne i przeciw peroksydacji lipidów suchej masy Inonotus obliquus u myszy zdrowych i cukrzycowych. J Ethnopharmacol. 19 czerwca 2008;118(1):7-13.
33. The effect of Cordyceps sinensis and exercise on physical fatigue in mice and rats. (Wu Y, Sun H, Qin F, Pan Y, Sun C, 2014)
34. The Pharmacological Potential of Mushrooms. (M. Patel S, Goyal A, 2012)
35. Thongbai, B., Rapior, S., Hyde, K.D., Wittstein, K., and Stadler, M. (2015). Hericium erinaceus, an amazing medicinal mushroom. Mycological Progress 14.
36. Wong, J.Y., Abdulla, M.A., Raman, J., Phan, C.W., Kuppusamy, U.R., Golbabapour, S., and Sabaratnam, V. (2013). Gastroprotective Effects of Lion’s Mane Mushroom Hericium erinaceus (Bull.:Fr.) Pers. (Aphyllophoromycetideae) Extract against Ethanol-Induced Ulcer in Rats. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine 2013.
37. Wong, K.-H., Naidu, M., David, R.P., Bakar, R., and Sabaratnam, V. (2012). Neuroregenerative potential of lion’s mane mushroom, Hericium erinaceus (Bull.: Fr.) Pers. (higher Basidiomycetes), in the treatment of peripheral nerve injury (review). International Journal of Medicinal Mushrooms 14, 427–446. https://umexpert.um.edu.my
38. www.chagahq.com
39. Youn MJ, Kim JK, Park SY, et al. Grzyb Chaga (Inonotus obliquus) powoduje zatrzymanie i apoptozę komórek raka wątroby HepG2 w fazie G0/G1. World J Gastroenterol. Styczeń 28 2008;14(4):511-517.
40. Youn MJ, Kim JK, Park SY, et al. Potencjalne antyrakowe działanie wodnego ekstraktu z Inonotus obliquus poprzez indukcję apoptozy w komórkach czerniaka B16-F10. J Ethnopharmacol. 21 stycznia 2009;121(2):221-228.
41. Zhong XH, Ren K, Lu SJ, Yang SY, Sun DZ. Postępy w badaniach nad Inonotus obliquus. Chin J Integr Med. Kwiecień 2009;15(2):156-160.